arbeidsmediation

Arbeidsmediation is een ander benaming voor bemiddeling door een neutrale derde bij een arbeidsconflict, ruzie of uit de hand gelopen meningsverschil. Bij arbeidsmediation bemiddelt deze onafhankelijke derde (= mediator) tussen de partijen, die op inhoudsniveau eigen baas blijven in het conflict. De mediator helpt de partijen om een voor alle partijen aanvaardbare oplossing te vinden, door de (veelal verstoorde) communicatie tussen de partijen weer op gang te brengen en hen andere invalshoeken te bieden bij het zoeken naar die oplossing. De partijen zijn ten principale zelf verantwoordelijk voor het eindresultaat.

Het bemiddelingsproces bestaat er gewoonlijk uit dat de bemiddelaar soms afwisselend met beide partijen praat (de “caucus”), of, en dat komt het meest frequent voor, als gespreksleider optreedt bij een “plenair” gesprek tussen de partijen.

Wanneer is arbeidsmediation een optie?

Arbeidsmediation is een goede optie wanneer:

1. Twee of meer partijen een geschil hebben dat ze niet (meer) zelf kunnen oplossen.
2. De communicatie tussen de partijen verstoord -soms ernstig- is, waardoor een goed gesprek onmogelijk lijkt geworden.
3. Geen van de partijen in staat is om zijn eigen wens zonder de andere partij te realiseren, ook niet met behulp van een externe autoriteit.
4. Partijen in principe bereid zijn om afspraken te maken met de andere partij. (Wanneer een van de partijen de totale onderwerping of vernietiging van de andere partij wenst en met minder geen genoegen neemt, heeft bemiddeling geen zin.)
5. Er een neutrale bemiddelaar beschikbaar is die voor beide partijen te aanvaarden is.
6. Partijen hun conflict liever niet in de openbaarheid (voor de rechter)willen brengen.

Voor welke geschillen is mediation geschikt?

Samenwerkingsconflicten (collega’s of maatschap).

1. arbeidsconflicten tussen werkgevers en werknemers.
2. Conflicten tussen werkgevers en vakbonden.
3. Geschillen tussen leveranciers en afnemers.
4. Conflicten tussen vrienden, collega’s of kennissen.
5. Familieconflicten, echtscheiding, omgangsregeling, erfenis.
6. arbeidsconflicten, burenconflicten.

Hoe verloopt arbeidsmediation?

De bemiddelaar zal:

• Een gespreksstructuur aanbrengen en de procedure bewaken.
• Machtsverschillen zoveel mogelijk egaliseren.
• Alle partijen aan het woord laten, waarbij spreektijd gelijk wordt verdeeld, om zo de “uninterrupted stories” van de partijen tot stand te laten komen.
• Informatie (laten) verzamelen over de feiten, de standpunten en belangen van de partijen en de achtergronden: wat willen ze uiteindelijk bereiken; waar zijn ze boos over; wat zullen ze nooit toegeven en waar zijn ze bereid tot concessies.
• Begrip proberen te kweken voor de visie van de ander.
• Trachten een oplossingsgericht onderhandelingsgesprek op gang te brengen door de ernstigste verstoringen in de communicatie te (laten) herstellen.
• Voorstellen en reacties daarop faciliteren tussen de partijen (“opties” genereren).
• Helpen om de bereikte oplossingen netjes af te wikkelen en vast te leggen in een vaststellingsovereenkomst.

Waarom arbeidsmediation?

• Arbeidsmediation kan snel tot een resultaat leiden. Volgens de Mediators Federatie Nederland is circa 25% van de mediations binnen vijf uur gesprekstijd afgerond, en circa 35% tussen de vijf en tien uur. Mediation leidt niet altijd tot een oplossing die voor alle partijen aanvaardbaar is. De gang naar een arbiter of rechter kan dan alsnog gemaakt worden.
• Mediation is een informele procedure.
• Mediation is een besloten, vertrouwelijke procedure (geen vuile was naar buiten).
• Bemiddeling is een snelle en (relatief) goedkope procedure (in vergelijking tot arbitrage of rechtspraak).
• Partijen hebben een actieve rol en houden zelf de oplossing in de hand.
• Communicatiestoornissen worden (bij een geslaagde mediation) weggenomen.
• Er treedt geen onnodige verdere beschadiging van relaties op. Er is ruimte voor creatieve oplossingen die gericht zijn op de belangen van alle partijen.
• Er wordt (bij een geslaagde mediation) een gezamenlijke oplossing geformuleerd. Dit geeft een hoge acceptatiegraad en ‘win-win’-resultaat.
• Het kan heel vruchtbaar zijn om nieuwe invalshoeken voor het geschil te vinden. Er kunnen bijvoorbeeld toezeggingen worden voorgesteld op punten die de andere partij niet geëist had, om op andere terreinen toezeggingen terug te krijgen.
• De “houdbaarheid” van de oplossing is groot omdat partijen alleen instemmen met de oplossing die hen allemaal voordeel biedt. Het is daarom gevaarlijk voor een bemiddelaar om te proberen een compromis bij één van de partijen door de strot te duwen, omdat er dan een grote kans is, dat die partij later weer terug komt op zijn toezeggingen.

De rol van de bemiddelaar

Essentieel is het vertrouwen en de geheimhoudingsplicht. Dit betekent dat alles wat tijdens een mediationsessie wordt besproken, niet naar buiten gebracht mag worden. Pas wanneer partijen een (schriftelijke) overeenkomst ondertekenen (de vaststellingsovereenkomst) is er sprake van een afspraak waaraan partijen zich moeten houden. De partijen moeten erop kunnen vertrouwen dat de bemiddelaar niet de ene of de andere partij voortrekt.

De neutraliteit is de ruggengraat van het vak. Neutraliteit betekent niet altijd, dat de mediator volledig neutraal is. Uitgangspunt is dat de mediator over een geheel traject door beide partijen als onpartijdig en objectief wordt waargenomen. Dat heet ook wel symmetrie. Ook moeten de partijen erop kunnen vertrouwen dat de bemiddelaar eerlijk is en zich aan zijn toezeggingen houdt, bijvoorbeeld ten aanzien van de geheimhouding (deze geldt dus ook voor de partijen).

Een andere belangrijke rol is dat de mediator er op toeziet dat er geen misbruik kan worden gemaakt van een machtsongelijkheid.Wanneer één van de partijen onmachtig is om op adequate wijze op te komen voor zijn of haar belang(en) kan de mediator stoppen of partijen daarop wijzen. Wanneer de mediator vindt dat partijen zich aanvullend moeten laten informeren alvorens akkoord te gaan met een voorstel, dan zal hij/zij een partij daarop wijzen (informed consent).

Meer weten of even afstemmen over uw casus?

Bel kosteloos met 085-3031265 of mail naar vragen@conflictcentrumnederland.nl.